ALEVİLİKTE İBADET :CEM VE ON İKİ HİZMET

                              ALEVİLİKTE İBADET
CEM VE ON İKİ HİZMET

Alevilerin toplu olarak yaptığı ibadete cem denir. Cem ayni ayn-i cem,cem töreni,erkan yürütme ,gibi değişik isimlerde söylenir.. Alevilerde ve Bektaşilerde ibadet toplum ile olur. İbadet etmenin amacı Allahü Teâlâ’ya yakarış ve toplumsal düzenin adaletli olması içindir. İnsan sevgisi, ibadetin temelidir. Cemde canlar cemal cemale oturur. Cem birlik ve beraberliğin adıdır.

Cemin yapıldığı mekâna “Cemevi” denir. Cemevi,  Alevi Kızılbaşların ibadet yeridir Kur’an-ı Kerim’de ibadet hane olarak secde edilen yer manasına gelen “mescit”  sözcüğü geçer. İlk mescit Medine şehrinin girişindeki Kuba Köyü’nde yapılmış. Mescit-i Nebi, Mescit-i Şerif, Mescit-i Resul, Mescit-i Saadet olarak bilinir.

Peygamberimizin zamanında mescitlerde misafirler konaklıyor geceleri mescitte yatıp kalkıyorlardı, eğitim ve öğretim yeri olarak hizmet veriyordu. HZ. Muhammed (S.A.V) ‘in asabıyla sohbet ettikleri yerdir mescit. Devletin faaliyetleri burada çözülürdü. Dini ve sosyal faaliyetlerin yapıldığı yerdi mescit.

       Anadolu Aleviliğinde mescidin yerini ve işlevini dergâhlar, tekkeler, zaviyeler alır. Horasan pirleri Anadolu’da vakıflar kurarak açmışlardır. Dergâhlarda İslam inancına göre faaliyetler yapmışlar, peygamberimizin zamanında yapılan mescidin işlevini dergahlar yerine getirmişlerdir.
 Aleviler Perşembe’yi Cuma’ya bağlayan gece yani Cuma gecesi cem yapar. Şii ve Sünnilerde olduğu gibi günüz değil gece yapar. Yapılacak ibadetin, salatın vakti ve zamanı yoktur her vakit yapılır.Kur’an-ı Kerim deibadet için zaman ve mekan (mescid, cami, cemevi) şartı yoktur. İbadet her yerde yapılır. Kutsal olan inançtır, binalar değil.

 Cumhuriyetin ilanından 60-70 sene sonra cemevleri yasal olmayan bir şekilde yapılır. Cemevleri Tekke ve Zaviyelerin yerini dolduramamakla birlikte Alevi İslam’ın İnanç mekânları olmuştur. Önemli olan İslamiyet’in değerleri ve insanoğluna vermiş olduğu faziletlerin devam etmesidir.

Alevi cemlerindeki erkânlar ile Ahilik fütüvvetleri birbiriyle bağdaşıktır. Ahilik inancı, Alevi inancı ile bütünlük arz etmektedir. İnsanı kemale götüren, yani insanı kamil yapan unsurlar önemlidir. Üç Sünnet,Yedi Farz, Dört Kapı,Kırk Makam inancımızın ve eğitim sistemimizin özünü teşkil etmektedir.

       Alevi inancın ve cem erkânının önemli unsuru muhabbettir. Muhabbet Muhammet’ten hasıldır, Muhammet’siz muhabbetten  ne hasıl, bu dize ibadetin içeriğini belirlemektedir. Alevi kanaat önderleri Ocak zadelerin- Şeyhlerin-Dedelerin denetiminde yapılan muhabbetlerde, sözlü kültürün, bilginin, sevginin, birlik duygusunun  engin hoş görüşü yaşanır.

Cemdeki yapılan muhabbette gönülden gönülle bir yol vardır. Gönül yıkanlar, küskünler bu ceme giremez. Alevi inancında gönül Kâbe’dir. Âlemlere sığmayan Allah insanın gönlüne sığmıştır. Gönül yıkmak Kabe’yi yıkmaktır. Gönül insanı olup gönülde Tecelli eylemek gerek. Gönül muhabbetti, Seyrü sülük yolculuğudur. Bu yolda girmeyen can çiğdir, pişmemiş sayılır. Çiğlerin meclisi değildir, cem meclisi.

Ceme giren kişiler edepli olmalı yani eline,beline,diline sahip olmalıdır. Mürşid nasihat eder; Döktüğün varsa doldur. Yıktığın varsa kaldır, Ağlattığın varsa güldür, Doğru gez dost gönlünü incitme, Yalan söyleme. Haram yeme. Zina etme, gözünle görmediğini söyleme, elinle koymadığını alma. Gelme gelme, dönme dönme, gelenin malı dönenin canı.   Riya ile ibadet, şirk ile taat olmaz… Allah Eyvallah

Cem ibadeti tasavvuf yoludur. Ahlaklı olmak gerekir, Çünkü  “din ahlaktır” demiştir, Peygamberimiz. İnsanı ehli kâmil eden, salih yapan değerler erenler cemindedir.

Alevi inancında Allah-Muhammed- Ali sevgisi en önemli unsurdur. Tevhit, Nübüvvet ve velayet makamına derin bir saygı, sevgi, inanış vardır.

Muhammed’in gül cemaline salâvat yapılır. Anadolu Aleviliğinde ve cemlerde salâvat önemli bir dua ve sembol haline gelmiştir. Salâvatsız dua kabul edilmez. Kesik salâvat yapılmaz. Ehli Beyte, Oniki imama bağlılık okunan “Düvazimam”larla dile getirilir, şefaat istenilir. Kur’an-ı Kerim’de salâvat Ehli Beytin şanına inmiştir.
Canlar cemevine girerken niyaz olurlar.Birbiriyle görüşür niyazlaşırlar. Niyazla tüm benliklerini, hırslarını, günlük kaygılarını dışarıda bırakırlar. Tevekkül edilir. Sıtkı gönülden bağlılık, riyasız teslimiyet vardır. Can cananındır. Ulu kişilerin, pirlerin isimleri zikredildiğinde işaret parmağı ağza götürülerek niyaz verilir. Niyaz, inancı, saygıyı, duyguyu, hürmeti, itikadı simgeler.

   Cemlerde Arpaca Kur’an-ı kerim okunmuyor,lakin söylenen sözler, yapılan nasihatler Kur’an kelamıdır. Zakirin deyişleri, düvaz ve nefesleri İlah kitabın izahı gibidir.  Cem ibadetinde batini bir eğitim ve öğretim vardır sabır, şükür, zikir, salâvat, besmele, tövbe. Kur’an-ı kerimin ayetleri ile irtibatlıdır. (Devam Edecek)