Ayten Çot: “Goji Berrynin ölümden başka her şeye faydası var. “

Ülkemizde son yıllarda adından sıkça söz ettiren bir ürün var. Adı: Goji Berry. İçinde selenyum bulunan, antioksidan, hücre yenileyici bir besin. Bu ürünü eken ya da ekmek isteyen o kadar çok insanımız var ki.

Bazıları başarıyor bazıları ise hüsrana uğruyor.

Bunun nedenini araştırırken bu işte başarılı olmuş bir yetiştirici ile karşılaştık. Araştırdık ve duyduklarımızın doğru olduğunu gördük.

Antalya da ikamet eden Ayten Çot ile hem goji Berry’i konuştuk hem de başarı hikâyesini dinledik. Sayın Çot bu işte azmi ile başarılı olmuş bir iş insanı. Kendisini kutlamayı bir borç biliyoruz.

Dolu dolu bir röportaj oldu.

1) Kısaca sizi tanıya bilir miyiz?

1971 Antalya doğumluyum. 1986 da Fransa’ya annem ve babamın yanına gittim. Liseyi ve üniversiteyi orda okudum. Üç çocuk ve bir torun sahibiyim. Ticari hukuk mezunuyum. Fransa Türk Ticaret Federasyonu genel sekreteriydim. Çok zorlu bir iş hayatım vardı. Federasyondaki görevim gereği iş adamları arasında köprü oluşturan bir noktadaydım.

“ Yok artık bu kadar da değil ölümden başka her şeye faydası olamaz bir meyvenin diye düşündüm.”

2) Goji Berry ile tanışma sürecinizi anlatır mısınız?

Yüksek tansiyon, ritim bozukluğu ve migren krizi birleşince beyin kanaması geçirdim 2009 da. Sağ tarafım kısmi felç oldu, doktorlar günde 8 tane içilecek ilaç verdi.

Hastaneden çıkınca alternatif tıp ararken goji berry i buldum. Faydalarını okudukça, yok artık bu kadar da değil ölümden başka her şeye faydası olamaz bir meyvenin, diye düşündüm.

Ama yine de yemeye başladım.

Zamanla felçli tarafım yavaş yavaş açıldı, tabi ilaçları bırakmadım. Altı ay sonra sağ tarafım düzeldi.

“ Tibet’e gittim. Moğol Türk’lerimizle üç ay kaldım.”

Federasyon aracılığıyla Tibet’e gittim. Moğol Türk’lerimizle üç ay kaldım

Goji Berry tohumdan, ticarete kadar kısmını orda öğrendim

Gelirken tohumunu hediye ettiler, satmaları yasakmış. Soğuk iklim olduğu için, önce İç Anadolu’da denedik, arkadaşlar “bize bunun pazarını aç” dediler.

Fransa’ya döndüğümde araştırma yaptım, kim nerden kaça getiriyor, kaça satılıyor diye. Firmaya mail attım, biz size yetiştirebiliriz, diye. Konuya çok olumlu cevap verdiler. Bize maddi destek oldular ve 2009 Eylül gibi başladık.

“ Doktorlar iki sene sonra ilaçları bırakabilirsin, dedi. “

3) Sağlık açısından Goji Berry’den umduğunuzu buldunuz mu?

Antioksidan özelliğe sahip olan goji berry bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Evet, ortalama iki sene hem goji berry’e devam ettim hem ilaçlarıma, doktorlar iki sene sonra ilaçları bırakabilirsin dedi. Şimdi sadece günlük iki yemek kaşığı goji berry tüketiyorum.

4) Goji Berry yetiştirmeye nasıl karar verdiniz? İlk fidanları ya da tohumları nerden tedarik ettiniz?

Tibet’ten gelirken hediye edilen 150 gram tohumdan bine yakın fidan elde ettik. Fidan gelişmeye başlayınca, üretmeye ve ihraç etmeye karar verdim.

5) Goji Berry yetiştiriciliği için nasıl bir toprak nasıl bir iklim gerekli?

Ülkemiz o kadar verimli ve güneşi o kadar güzel ki, her toprakta yetişiyor goji berry. Denize rakımı 350 metrenin üzerindeki her yerde yetişiyor. Edirne’den Kars’a kadar üreticilerim var.

6) Sulama sıklığı nasıl olmalı?

Kışın yaprak döküp uyuyan ağaç, baharla uyanmaya başlıyor. Sıcak ve yağmursuz dönemlerde, çiçek açana kadar haftada bir, çiçek açtıktan sonra on günde bir suluyoruz.

7) Kuşlarla nasıl mücadele ediyorsunuz?

Herkes nasibini yer, ama kuşlar bizim nasibi de yiyorlar. Dolayısıyla, ya üstüne yeşil tül çekiliyor, ya da kuşkonmaz diye ilaçlar var, kimyasal olsa da ağaçlara direk püskürtmüyoruz, her beş ağaçtan birine tülbent içerisinde asıyoruz, ortalama bir ay koruyor kuşlardan.

8) Bu işe başlayıp verim elde edememiş, umduğunu bulamamış yetiştiriciler var. Sizce nedeni nedir?

Her ülkede olduğu gibi maalesef bizim ülkemizde de, her şeyin sahtesi var. Fidan meyvenin içindeki çekirdekten üretilirse meyve verse dahi çok az verir. Çünkü hiç bir ülke anacıl tohum satmaz, tek kullanımlık kısırlaştırılmış tohumlardır.

9) Verimsiz bahçelerin ıslahı mümkün mü?

Fidan sahteyse ya da çelikten üretildiyse, hayır mümkün değil. Diğer ağaçlarda da rastlandığı gibi tek çözüm söküp atmak

10) Goji Berry  fidan çeşitleri hakkında bilgi verebilir misiniz? Hangi çeşitleri önerirsiniz?

Şimdi bu soruya olması gerektiği gibi cevap versem çoğu kişi anlamayacak. Kırmızı kendi içinde 29 ana çeşit, siyah kendi içinde iki çeşit, sarı kendi içinde iki çeşit, beyaz tek çeşit…

Ticari olarak şu an sadece kırmızı üretiliyor.

Diğerleri çok üretilmediği için pazar açamıyorum. Ha pazarı var mı, evet var. Siyah goji berry’nin kurutulmuşu Avrupa’da, yüz gramı elli dolar

11) Goji Berry’den  ne zaman ürün alınmaya başlar? Miktarı ne kadar olur?

Mayısta çiçek açmaya başlıyor. Hazirandan itibaren devamlı meyve veriyor, aralık sonuna kadar.

İlk sene az verir. İkinci sene altı kilo. Üçüncü seneden itibaren yirmi kilo meyve verir, beş aylık sezonda her on günde bir toplayıp, sulamak şartıyla. Goji Berry dikildiği yıl meyve veriyor

12) Bahçe kuruyor musunuz?

Evet, bahçe kuruyoruz. Alım garantili çalışıyoruz.

13) Kurduğunuz bahçelerden örnek verebilir misiniz?

Siz şehir söyleyin ben size üreticimi söyleyeyim .Başkentimiz Ankara’yı örnek göstereyim madem, ortalama yüz dönümden fazla bahçe kurduk, Haymana, Gölbaşı, bala, Ayaş, Nallıhan …… gibi ilçelerimizde. Ama 81 şehrimizde bizim fidanlarımız var

14)  Bahçelerin ürünlerini hangi koşullarda alıyorsunuz?

Tek bir şartımız var . Kesinlikle kimyasal yasak. Eğer analiz sonucu kimyasal çıkarsa,  ilk sene yanlışlıkla oldu diye düşünüp, 20 TL den alıp çöpe atıyoruz kurusunu. Bir daha aynı kişide kimyasal çıkarsa, o bizim zararımızı karşılıyor.

15) Fidanları fiyatlarını söyleyebilir misiniz?

Fidan fiyatları değişiyor.

Yarım metrelik fidan, 6 aylık, 15 TL

Bir metrelik fidan, 1 yaşında, 25 TL

İki yaşındaki fidan, meyve vermiş, 35 TL

16) Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?

Goji Berry ülkemizin gelecekteki tarım ürünü. Pazarı çok geniş, çünkü bütün Avrupa tüketiyor. Çin uzak Türkiye yakın olduğu ve ülkemizde üretilen daha kaliteli olduğu İçin, Avrupa ülkemizden almayı tercih ediyor.

Dolayısıyla her yıl fiyat yükseliyor, üretim çok olsa da.

Üçüncü seneden itibaren, beş ay devamlı toplayıp sulamak şartıyla, dönümde 20 bin TL kâr bırakıyor

Ben bir soru sorayım, peki siz ne zaman dikeceksiniz? 2009 da, bir gün herkes goji berry dikecek demiştim.